به گزارش پایگاه خبری کارگر ایرانی«ایونا»، معلولیت از پدیده‌های پیدا و نهان جامعه امروزی ما است که نیمه پیدای آن نرخ و آمار معلولیت‌ها در جامعه بوده که در حال افزایش است و نیمه پنهان آن نیز بی‌توجهی جامعه و سیاست‌گذاران به این قشر از جامعه است؛ قشری که با توجه به وجه تمایز جسمی آن‌ها ظرفیت‌های ناشناخته‌ای دارند که نیاز به حمایت دارد.
معلولان شاید تنها در همین روز و هفته‌ها دیده می‌شوند و دیگر کسی سراغی از آن‌ها نمی‌گیرد؛ جمعیت معلولان در جهان و به‌ویژه در کشور ایران رو به افزایش است و بر نیازها و مسائل آن‌ها نیز روزبه‌روز افزوده می‌شود. جامعه معلولین از حیث دسترسی به فضاهای اجتماعی، آموزش، اشتغال، برابری فرصت‌ها، منابع اقتصادی و بسیاری موارد دیگر در رنج هستند.
معلولان که حتی معابر شهری برای آن‌ها نامهربان به دلیل عدم مناسب‌سازی مطلوب شهر دور از دسترس آن‌ها قرار گرفته است. حال اگر مشکلات اشتغال، مسکن و ازدواج و دیگر مشکلات معلولان را کنار بگذاریم، مناسب‌سازی آرزو و مطالبه دیرینه معلولان است که همیشه از مسئولان شهری مطالبه می‌کنند که برخی شهرها در این زمینه راه را برای حضور معلولان هموار ولی شهرهایی مانند قم و بسیاری از شهرها هنوز که هنوزه برای معلولان ناهموار است.
معلولیت صرفاً مساله یک فرد نیست، بلکه مشکل اجتماعی محسوب‌می‌شود. برای رفع این مشکل باید ساختارهای عینی زندگی برای معلولین مناسب‌سازی شود. مناسب کردن محیط کار، خیابان و مکان‌های فراغتی و مؤسسات ارائه‌کننده خدمات آموزشی و درمانی شرط لازم بهبود زندگی معلولان است. اجرای قانون جامع حمایت از معلولین در جامعه می‌تواند ساختارهای عینی مساعدتری را برای زندگی کردن معلول فراهم سازد.
مناسب‌سازی مجموعه اقداماتی بوده که در جهت اصلاح معابر، اماکن، ساختمان‌ها و فضاهای عمومی شهری و روستایی و وسایل حمل‌ونقل و ارتباط‌جمعی انجام‌می‌شود؛ به‌طوری‌که افراد دارای معلولیت قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، با حفظ استقلال فردی و رعایت شأن و منزلت انسانی بهره‌مند شوند.
اما جای بسی تأسف است که با وجود گذشت سالیانی از قانون حمایت از معلولان هنوز که هنوز این قشر در آرزوی اتکا به ظرفیت‌ها و داشته‌های خود برای حضوری چشمگیر در جامعه هستند ولی هیچ دستگاه‌های اجرایی در قم آن‌طور که باید و شاید برای حضور معلولان مناسب‌سازی نشده است، از استانداری گرفته تا خود بهزیستی که به خود معلولان تعلق دارد.
طبق آخرین آمارها، در استان قم۲ هزار و ۶۹۶ نفر نابینا، هشت هزار و ۳۳۰ جسمی و حرکتی، چهار هزار و ۱۴۴ نفر ذهنی، ۲ هزار و ۷۷۴ نفر اعصاب و روان، چهار هزار و ۱۹۴ نفر شنوایی و ۴۶۰ نفر نیز از نظر گفتار و صوت معلول هستند.
از این تعداد، ۱۴ هزار و ۳۸۴ نفر آقا و هشت هزار و ۲۱۸ نفر نیز خانم هستند.
در این راستا نشستی برای بررسی جوانب مناسب‌سازی شهر قم با حضور نمایندگان معلولان قطع نخاعی، نابینایان و همچنین معاونت‌هایی که در مناسب‌سازی شهر مانند معاونت حمل‌ونقل، شهرسازی و فنی و عمرانی شهرداری در محل شهرداری قم برگزار شد. نشستی که لزوم مناسب‌سازی شهر در آن مورد تأکید قرار گفته است.
۲۱ پروژه مناسب‌سازی در قم
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم در این نشست با اشاره به اهمیت مناسب‌سازی معابر شهری برای معلولان می‌گوید: در مجموع مناسب‌سازی، ۲۱ پیاده‌راه که تعدادی از آن‌ها ازجمله پیاده‌راه خیابان ۱۹ دی، پیاده‌راه بلوار امین و صدوقی انجام‌شده و تعدادی از این طرح‌ها نیز در حال انجام است و ۱۷ بوستان و ۱۲ ساختمان نیز مناسب‌سازی شده‌است و در سامانه ویلچر گذر، مسیر ویژه نابینایان، ساخت سرویس بهداشتی ویژه معلولان و دسترسی‌های مناسب ازجمله اقداماتی است که در طراحی‌ها دیده شده‌است.
عباس حلوایی زاده در ادامه به ارائه گزارش عملکردی خود در این معاونت پرداخت همچنین از تعامل و همراهی با معلولان برای امر مناسب‌سازی خبر داد.
مناسب‌سازی بر اساس نیاز جامعه معلولان
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم نیز با اشاره به نیاز به وجود نقشه پراکندگی معلولان در مناطق مختلف استان بیان می‌کند: تلاش کردیم تا نقشه پراکندگی معلولان در سطح استان و مناطق قم را احصا کنیم تا مناسب‌سازی را بر پایه نیاز جامعه هدف انجام دهیم؛ مدیریت شهری با کمک سایر نهادها باید در این حوزه با جدیّت وارد شود و مجموعه شهرداری نیز دراین‌باره اقدامات قابل‌توجهی انجام داده و برنامه‌ریزی‌های آینده نیز حکایت از توجه به این بخش دارد.
مجید متین فر می‌افزاید: دستورالعملی با عنوان کمیته مناسب‌سازی شهرداری قم در حال تدوین است که کار پیگیری و عملیاتی شدن و اجرای بودجه‌های مصوب شهرداری و مصوبات استانی مرتبط با مناسب‌سازی، نظارت و ارزیابی میزان تحقق ضوابط، مصوبات و سیاست‌های ابلاغی استانی و کشوری، ایجاد انسجام، وحدت رویه و جلوگیری از فعالیت‌های موازی در انجام امور مناسب‌سازی در مناطق و سازمان‌ها مهم‌ترین اهداف آن است.
به گفته وی، تنها با شناخت آسیب‌های این حوزه و تعامل با جامعه هدف می‌توان مسیر را برای بهبود شرایط هموار کرد، همچنین امسال ۲۱۰ میلیارد ریال ردیف مستقیم برای مناسب‌سازی دیده‌شده و به‌صورت غیرمستقیم نیز در اجرای تمام پروژه‌ها الزامات مناسب‌سازی کاملاً رعایت می‌شود.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم عنوان می‌کند: برخی از معابر و خیابان‌های قم به خاطر عدم هماهنگی و تصمیمات برای استفاده افراد سالم و بدون معلولیت نیز دچار مشکل و چالش است و مناطق ۳، ۵ و ۷ طی سال‌های اخیر به‌عنوان اولویت‌های شهرداری قم در دستور کار مناسب‌سازی قرار گرفته و بوستان‌های شاخص آن‌ها مناسب‌سازی شده‌است.
تأکید بر ایمن‌سازی معابر برای حضور معلولان
مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم نیز می‌گوید: بیش از ۱۱۰ تابلو ویژه محل عبور و مرور معلولان و تابلو ویژه سامانه‌های ویلچر رو در مناطق هشت‌گانه شهر نصب شده‌است و این سازمان ایمن‌سازی و مناسب‌سازی معابر را برای حضور معلولان در اجتماع را در برنامه‌های خود قرار داده‌است.
حسین شعبان زاده می‌افزاید: توجه به این مسئله امکان توانمندسازی، حضور و مشارکت آن‌ها را در فعالیت‌های مختلف اجتماعی فراهم می‌آورد. ازاین‌رو، حوزه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک، ضمن انجام پیگیری‌های متعدد در راستای مناسب‌سازی و ایمن‌سازی معابر و گذرگاه‌های عرضی عابر پیاده جهت استفاده معلولین و سالمندان در مناطق هشت‌گانه در بودجه امسال نسبت به پیش‌بینی ردیف‌های همچون اجرای طرح هندسی تقاطع‌های چراغ‌دار در مناطق به‌صورت همسطح، ساماندهی ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی، خرید و نصب تابلوهای مانند محل پارک معلولین و …، خرید خدمات پل‌های عابر پیاده و تجهیز آن‌ها به آسانسور اقدام کرده‌است.
وی می‌افزاید: تا پایان امسال چند پل شهری قم مکانیزه می‌شود و سال آینده نیز مکانیزه شدن ۲۰ پل عابر پیاده در دستور کار شهرداری قرار دارد.
اما حتی شهروندان عادی در تردد خود در معابر شهری کلان‌شهر قم با وجود گره ترافیکی و عدم ایمن بودن برخی معابر و نبود پل‌های مکانیزه تردد را برای بانوان و سالمندان با چالش‌هایی روبه‌رو ساخته است.
نمایندگان جامعه معلولان از مشکلات معلولان گفتند و تأکید داشتند که مدیران شهری با مناسب‌سازی راه را برای حضور توانمند آن‌ها در جامعه هموار کنند.
مجید شکوری عضو انجمن ضایعات نخاعی قم با اشاره به ناکافی بودن و استاندارد نبودن سامانه‌های ویلچر روهای احداث‌شده در سراسر شهر گفت: لازم است اقدامات را از ساختمان‌های اصلی شهر مثل بهزیستی و شهرداری و سایر ارگان‌ها شروع کنیم، چراکه یک فرد ویلچری برای تردد در همین ساختمان‌ها نیز دچار مشکل می‌شود.
باقری مدیر مؤسسه جلوه امید و عضو انجمن نابینایان قم هم پیشنهاد داد: هر طرح عمرانی و خدمات عمومی اعم از احداث معابر ویژه افراد نابینا یا دارای معلولیت و بوستان‌ها، از سوی یک فرد معلول کنار مهندسان و طراحان قرار بگیرد تا سازه‌ها را مورد ارزیابی و آزمایش قرار گیرد.
